Charles
Darwin 27 Aralık 1831’de HMS Beagle ile İngiltere’den ayrılırken, amaçları
arasında kutsal kitaplardaki yaratılış görüşünü ispatlayacak kanıtlar bulmakta
vardı. Ancak bu düşüncesi daha birinci yılında değişecekti.
Darwin ve onun evrim kuramı üzerine okuma yapanlar gayet iyi bilirler ki,
Darwin’in HMS Beagle gemisiyle 27 Aralık 1831- 2 Ekim 1836
tarihleri arasında yapmış olduğu Dünya seyahati ve bu yolculuk boyunca yapmış
olduğu gözlem ve incelemeler, sonrasında oluşturacağı evrim kuramının, yazacağı
“Türlerin Kökeni” kitabının temel verilerini oluşturmuştur. Bu yolculukta
Darwin’in neler gördüğünü, incelediğini ve nasıl sonuçlara ulaştığını; bunların
yaratılış, tufan hikayeleri ile nasıl çeliştiğini anlamadan evrim kuramı
yeterince anlaşılamaz.
Kuşkusuz Darwin bir biyolog değildi, jeolog ta değildi. O küçüklüğünden
itibaren doğaya, özellikle bitki ve hayvanlara ilgi duyuyordu.Doktor ve zengin
bir aileden gelen Darwin bu yönüyle ailesini, özellikle babasını çok
endişelendiriyordu. Babasının zorlamasıyla tıp öğrenimi için Edinburg üniversitesine
gitmiş ama tamamlamamıştı. Ancak aldığı eğitim de bütünüyle boşa değildi,
anatomiyi öğrenmesi ve burada öğreneceği hayvan doldurma işlemi (taksidermi),
ileride gezilerinde çok işine yarayacaktı.
Edinburg’ta tanıştığı önemli kişilerden birisi zoolog prof Robert Edmond Grant
idi. Grant Darwin’i yenilikçi fikirlerle, özellikle Lamarck’ın evrim kuramıyla
tanıştıracaktı.
Doktor olmak istemediğini en sonunda babasına açmıştı. O zaman yapılacak iş
hayatını rahat bir şekilde kazanabileceği din adamlığıydı. Kiliseye kabul
edilebilmek içim Oxford veya Cambridge’’den diploma almak gerekiyordu. Ayrıca
Anglikan kilisesinin inancının Otuz Dokuz Maddesine inandığını açıklamak
gerekiyordu.
Darwin Din adamı olmak için gittiği Cambridge’de üç buçuk yıl geçirdi ve burada
ilerideki hayatını etkileyecek iki kişi ile tanıştı.
Birincisi botanik ve jeoloji profesörü rahip John Stevens Henslow’du. Henslow
arazi gezilerine çok önem veriyordu ve genç Darwin’in doğaya merakını ve gözlem
gücünü hemen fark etmişti.
Taniştığı ikinci önemli kişi Londra Jeoloji Darneği’nin başkanı Adam
Sedgwick’ti. Henslow bu ikiliyi tanıştırmıştı. Darwin aslında jeolojiye ilgi
duymuyordu. Onun ilgisi özellikle böceklere karşı idi. Bu nedenle Sedgwick’in
derslerine girmemişti. Ama 1831 Ağustos’unda onun Galler’e yaptığı bir
araştırma gezisinin 2 haftalık bölümüne katılmıştı. Aralarında geçen bir
diolog, Sedgwick’in gelişmelerin kutsal kitaplara uygun değilse nasıl karşı
çıktığının bir göstergesidir.
Darwin bir gün Sedgwick’e ailesinin yaşadığı Shrewsbury çevresinde bir çakıl ocağında tropikal denizlerde yaşayan deniz kabukluları olduğunu söylemişti. Aldığı yanıt “birileri gelip onları oraya atmıştır” olmuştur. Devamında ise Darwin “peki bunların buraya doğal yollarla geldiğini düşünemez miyiz? sorusuna, Sedgwick:”Bu (durum) İngiltere’nin iç bölgelerinde kaya oluşumlarıyla ilgili bugün bildiğimiz her şeyi yıkacağı için, jeoloji adına büyük bir felaket olur” demiştir. Charles Darwin Sedgwick ile yaptığı araştırma gezisinden sonra evine döndüğünde, 29 Ağustos 1831 tarihinde Cambridge’ ten hocası Henslow’dan bir mektup alır. Mektupta Henslow kendisine bilimsel amaçlı bir dünya seyahatinde yer alması öneriyordu. Ancak yıllarca sürecek böyle bir yolculuk tehlikeliydi. Yolcuları okyanustaki şiddetli fırtınalar, tropikal hastalıklar vb zorluklar bekliyordu. Afrika ve Güney Amerika’da sıtma hastalığı vardı. Bu nedenle buralara “Beyaz adam mezarlığı” deniliyordu. Ayrıca gezide kullanılacak “Beagle” tipi gemilere kötü havalarda kolayca batabildikleri için “Yüzen Tabut” adı verilmişti.
Bu nedenle Charles Darwin, babası Dr. Darwin’i ikna etmek zorunda idi. Çünkü babası böylesine tehlikeli bir yolculuğa sıcak bakmıyordu. Ancak dayısı Jos sayesinde baba Darwin İkna edildi.
Yolculukta, HMS Beagle gemisine Robert FitzRoy kaptanlık edecekti. Aslında Darwin’in bu gemide resmi bir görevi yoktu. Bu nedenle bütün masrafları kendisi ( dolayısıyla babası) karşılıyacaktı. Ancak dikkatli gözlem becerisi nedeniyle Darwin’i bu geziye önerilmişti.
Geminin resmi doğa bilimcisi, gemi doktoru Robert McCornick’ti. O dönemde
gemilerde bu görevi gemi doktoru yapıyordu. Ancak bir yıl sonra 1832 yılında
gemi Brezilya’da iken, kaptanın Darwin’i çok kayırdığı gerekçesi ile gemiden
ayrıldı ve İngiltere’ye döndü. Bu tarihten sonra seyahatin bittiği 1836 yılına
kadar doğa bilimci görevini Darwin üstlendi.
1820 yılında inşa edilen HMS Beagle gemisinin boyu 27.5 metre, eni ise 7.5
metre idi. Bu büyüklükte bir geminin okyanustaki şiddetli fırtınalara dayanması
zordu. (Gemi, İstanbul boğazındaki vapurların yaklaşık yarısı kadardır) O
dönemde gemilere hayvan adı vermek bir gelenekti. Beagle bir köpek türünün
adıydı.
Darwin yolculuk için yanına şu kişisel eşyaları aldı.
12 gömlek
1 heybe
1 çift terlik
1 çift yürüyüş ayakkabısı
1 mikroskop
1 yerbilim pusulası
1 düz pusula
2 tabanca
1 tüfek
1 teleskop
1 kalem kutusu
1 yerbilim çekici
5 simpisometre
3 dağ barometresi
1 karanlık oda
1 büyüteç
1 nemölçer
14 kitap
1 hayvan doldurma kitabı
İspanyolca dil kitabı
Ayrıca Darwin gemide 3.35 X 3.05 metrelik bir kamarada kalacaktı. Kamarada 1
masa 3 iskemle ve geminin 275 kitaptan oluşan kütüphanesi vardı. Darwin gece
masanın üzerine serilen bir hamakta uyuyacaktı.
Beagle yolculuğunun amacı, Güney Amerika kıtasının kıyı ve adalarının haritasını çıkartmak ve ziyaret edilen yerlerin konumun (enlem-boylam) hassas bir şekilde ölçmekti. Gemilerin güvenli seyahati için bu gerekliydi. Bu yolculuk bu amaçla düzenlenen ikinci araştırma seyahatiydi. Bu araştırma gezileri 1820’den başlayarak 1845 yılına kadar sürdü.
Beagle gemisinin uzun bir bakım çalışmasından sonra yaklaşık 2 ay gecikmeli
olarak yolculuk 27 Aralık 1831 tarihinde 74 kişi ile başladı.
16 Ocak 1832 günü Atlas Okyanusundaki Cape Verde Takımadalarına varıldı.
Burası Afrika karasının en batı ucundan 460 kilometre uzaklıkta 10 ada ve 5
adacıktan oluşuyordu. Fogo’da aktif bir yanardağ bulunuyordu. En büyük
ada Santiago’nun Praio limanına vardıklarında Darwin’in ilk dikkatini çeken şey
kayalık yamaçta beyaz, deniz kabukluları ve mercanlardan oluşan, deniz
seviyesinden 14 metre yükseklikte, yatay olarak birkaç km uzanan bir tabaka
oldu. Bu beyaz tabaka, deniz kabukları (fosiller) ve kireçtaşı
içeren yatay bir tortul kayaçtır. Bu yatay tabakanın üzerine eğimli olarak
gelen bazaltik lav akıntıları yer alır.
Darwin
bu gözlemiyle şunu fark etti:
- Önce
denizaltında tortul tabaka oluşmuş (fosil içerikli beyaz katman).
- Sonra
bu tabaka yükselmiş ve üzerine volkanik lavlar akmıştır.
- Bu
durum, yeryüzünün yavaş ve sürekli değiştiğine, yani uniformitarianizm
ilkesine uygun bir şekilde jeolojik süreçlerin işlediğine dair bir kanıt
olarak görülmüştür.
Bu beyaz tabaka ada da bulunan volkanın lav akıntısının üzerinde bulunuyordu.
Bu şu anlama geliyordu. Geçmiş dönemlerde volkanik faaliyetler sonucu lav
akıntıları olmuş sonra denizde yaşayan deniz kabukluları ve mercanlar
öldüklerinde çökelmiş, kara yükselince bu tabaka deniz seviyesinden yüksekte
kalmıştı. Sonra tekrar lav örtüsüyle kaplanmıştı. Bu yaratılışçıların her şeyin
Tufan ile oluştuğu varsayımı ile açıkça çelişiyordu.
Bilimsel Önemi:
Darwin için bu, katastrofik olaylar yerine uzun
süreli ve düzenli süreçlerin yeryüzü şekillerini oluşturduğunu gösteren ilk
güçlü kanıtlardan biriydi. Daha sonra bu
fikirlerini "The Structure and Distribution of Coral Reefs" (1842) ve
diğer jeolojik eserlerinde geliştirmiştir.
Burada bir parantez açarak bu anlatılan olayın önemini biraz daha açmak
istiyorum. Jeoloji, jeomorfoloji (yerşekilleri bilimi) ve fluvial jeomorfoloji
(akarsu şekillenmesi) ilkelerine göre yeryüzündeki süreçler şu şekilde işler:
Yeryüzündeki aşındırıcı kuvvetler, buzullar, rüzgarlar ve dalga ve akıntılar ve
önemlisi akarsulardır.Akarsuların aşındırarak taşıdığı malzemeler(taş, toprak
gibi) okyanus, deniz, göl gibi ortamlarda binlerce, milyonlarca yıllık bir
süreç içerisinde üst üste yatay olarak çökelir.
Çökelme sonucunda renk, doku ve kalınlıkları farklı tabakalar oluşur.
Tabakaları inceleyen bilime Stratigrafi (tabaka bilimi) denir.
Tabakalar
oluşurken doğal olarak eski altta, yeni üsttedir. Bu şekilde Alp dağlarında
olduğu gibi yüzlerce, bazen binlerce metre kalınlığında tabakalar oluşabilir.
Sonrasında yeryüzündeki levha
hareketleri ile birlikte bu tabakalar sıkışarak kıvrımlanır, karalaşabilir,
veya yavaş bir şekilde yükselerek (Epirojenez) yatay duruşlarını koruyabilir.
Üzerlerine volkanik faaliyetlerle lav tabakaları da gelebilir. Böyle bir
durumda tabakalar uyumsuz olur .Buna “Diskordans” denir. Modern jeolojinin
1800’lerden itibaren gelişimine bağlı olarak biz bu süreçleri günümüzde en
ayrıntılı bir şekilde açıklayabiliyoruz, çeşitli yöntemlerle tabakaların bağıl
ve mutlak yaşlarını bulabiliyoruz.
Ancak o zamanda yaygın görüş şu şekildeydi: Yeryüzünü sularla kaplayan, büyük
bir felakete yol açan Tufan olayı sonrasında, sular çekilince çamurlar çökelmiş
ve yeryüzü şekilleri bir seferde ortaya çıkmıştı. Yani her şey Tufan sonucunda
oluşmuştu.
Ancak tufan görüşü şu olayları açıklamakta yetersiz kalıyordu:
Farklı yaştaki tabakaları Bazı durumlarda tabakaların eski olanın üstte, yeni
olanın altta olması Kıvrılmış tabakalar- Kıvrım dağlarının oluşumu. Diskondans
yapılı (uyumsuz) tabakaların varlığını Tabakalarda bunan denizel fosilleri,
bunların dağların yüksek kesimlerinde nasıl bulunabildiğini Dünya’da farklı
doğrultularda oluşan dağ kuşaklarını ( Alp dağlarının doğu-batı yönünde, And
dağlarının kuzey-güney yönünde olması gibi) Daha birçok şey…
Darwin, işte yeni doğan çağdaş jeolojinin o zaman ki önemli ismi Charles
Lyell’’in “Jeolojinin Temel İlkeleri” kitabını yanına almıştı.
Dolayısıyla Lyell’in kitabında yazdıklarını doğrulamış oluyordu.
Buraya bir not düşelim: İleri de bir çok kez anlatacağım gibi, gezi boyunca
Darwin’in yaptığı bir çok gözle, inceleme Yaratılışçı Jeologların anlattığı
Tufan olayına ve yaradılış efsanelerine ters düşüyordu.
Ancak aslında gemi kaptanının kendisinden beklediği ,Kutsal kitaptaki
söylemleri destekleyecek bulguları toplama göreviydi.
HMS
Beagle 29 Şubat 1832 günü Brezilya’da Bahia Eyaletinin başkenti San Salvador’a
ulştı. Burada Tropikal yağmur ormanlarında araştırmalar yaptı. Elde ettiği
bulguları paketleyerek hocası Henslow’a yolladı. Onun olumlu takdirlerini aldı.
Beagle Brezilya’da iken geminin doktoru ve resmi doğa bilimcisi Robert
McCormick, gemi kaptanı FitzRoy’un Darwin’e gösterdiği ilgiyi, kayırma olarak
düşünerek gemiden ayrıldı. İngiltere’ye döndü. Bu düşüncesinde Darwin’in gemi
kaptanı ile yemek yiyebilmesi, onunla sohbet ederek sıcak bir ilişki kurması,
görüşlerini paylaşması etkili olmuştur.
Yıllar sonra İngiltere’ye döndüklerinde FitzRoy kuramı nedeniyle Darwin’e karşı
çıkacak, Huxley’in bir tartışmasında elindeki incili göstererek bunların
kutsal kitaba aykırı olduğunu söyleyecekti. Yaşamına intihar ederek son verdi.
Beagle 24 Ağustos 1832 günü Arjantin’de Arjantin’de Bouenes Aires vilayetinin
Bahia Blanca limanına vardı. Arjantin’de yaptığı geziler süresince (Bahia
Blanca, Punto Alta, Santa Cruz), ileride oluşturacağı teorinin önemli
ipuçlarını yakalar. HMS
Beagle gemisi 15 Eylül 1835 günü Galapagos Takımadaları’nda Chatlam Adası’na
vardı. Takımadalar 13 büyük ada, 6 küçük ada ve 107 adacıktan oluşuyordu.
Ekvator kuşağındai Güney Amerika Anakarası’ndan 972 km uzaklıktaydı. Darwin burada
yaklaşık olarak 5 haftalık kısa sayılabilecek bir süre araştırmada bulundu.
Ancak elde ettiği bulguların gerçek önemini İngiltere’ye döndükten sonra
anladı. “Türlerin Kökeni” kitabını yayınlamadan önce Beagle gemisiyle yaptığı
yolculuğu anlattığı “Araştırma Günlüğü” kitabında elde ettiği bulguları
yazacaktı.
Birçok
soyu tükenmiş hayvan fosili bulur. Megatherium, Armadillo, Mostadont, Taxodon
bunlardan bazılarıdır. Soyu tükenen bu hayvanların günümüzde örnekleri
yoktur. Kutsal kitabın yorumlanmasına göre, Tanrı tarafından yaratılmış
hayvanların soyunun tükenmesi ve değişmesi olanaklı değildi. Bu nedenle bu
fosiller Tufan sırasında boğulmuş hayvanlara ait olmalıydı.
Gemi kaptanı FtzRoy mamut gibi iri hayvanların Nuh’un gemisinin kapısından
giremedikleri için boğulduklarına inanıyordu.
Arjantin gezisinde bir şey daha
Darwin’in dikkatini çekti. Bir yıl önce görmüş olduğu deniz kabukluları içeren
beyaz tabaka burada da vardı. Hatta Rio Santa Cruz’da denizden içeriye
vadinin her iki yamacında kilometrelerce uzanıyordu. Bu kıtanın (Güney Amerika)
geniş alanlarda yavaş bir şekilde yükseldiğini gösteriyordu.
And Dağlarında Denizel Fosiller
HMS Beagle gemisi G. Amerika’nın doğu kıyılarının haritasını çıkarttıktan sonra
rotasını batıya çevirdi. Magellan Boğazını geçerek Pasifik okyanusuna açıldı.
İlk önce Şili’de Chilio adasına sonrasında Navidad limanına demirledi. Darwin
burada 1834 yılında And dağlarına 3 keşif-araştırma gezisi düzenledi. İlki 14
Ağustos-27 Eylül, ikincisi 18 Mart-10 Nisan, üçüncüsü ise 27 Nisan-22 Haziran
tarihleri arasındadır. Bu gezilerdeki amacı kalıcı kar sınırına kadar yükselmek
ve jeolojik incelemelerde bulunmaktır.
And dağlarında yükseklik nedeniyle flora ve fauna ( bitki-hayvan) son derece azdı. Ancak 5800 metre yükseklikte deniz kabuklularına ait fosiller buldu. Geriye dönerken Villa Vicencio yakınlarında 2000 metre yükseklikte denizaltı volkanizmasına ait izler gördü.
Ayrıca Darwin Şili’de olduğu sürede bir de büyük deprem yaşadı. 20 Şubat 1834
günü Orta Şili’de Valdivia kasabasında ike 2 dakika süren şiddetli bir depreme
tanıklık etti. Günlüğüne deprem sonrası çevrede yaptığı gözlemleri şu şekilde
aktarmıştır. “ Bu depremin en dikkat çekici sonucu, deniz tabanının kalıcı bir
şekilde yükselmesidir. Consepcion körfezi çevresinde sahilde 1m’ye yakın
olduğuna kuşku yok. Yaklaşık 50 km uzaklıktaki Santa Maria Adası’nda bu
yükselme daha belirgin ve kaptan FitszRoy adanın bir kısmında, deniz
seviyesinden 3 m kadar yükselmiş, üzerinde kokmuş midye yığınları bulunan
kayalar buldu. Ada sakinleri de depremden önce, suyun alçak olduğu zamanlarda
midye çıkarmak için bu kayalara daldıklarını söylemişler”
Arjantin gezisinde bir şey daha Darwin’in dikkatini çekti. Bir yıl önce görmüş
olduğu deniz kabukluları içeren beyaz tabaka burada da vardı. Hatta Rio Santa
Cruz’da denizden içeriye vadinin her iki yamacında kilometrelerce
uzanıyordu. Bu kıtanın (Güney Amerika) geniş alanlarda yavaş bir şekilde
yükseldiğini gösteriyordu.
HMS Beagle gemisi G. Amerika’nın doğu kıyılarının haritasını çıkarttıktan sonra
rotasını batıya çevirdi. Magellan Boğazını geçerek Pasifik okyanusuna açıldı.
İlk önce Şili’de Chilio adasına sonrasında Navidad limanına demirledi. Darwin
burada 1834 yılında And dağlarına 3 keşif-araştırma gezisi düzenledi. İlki 14
Ağustos-27 Eylül, ikincisi 18 Mart-10 Nisan, üçüncüsü ise 27 Nisan-22 Haziran
tarihleri arasındadır. Bu gezilerdeki amacı kalıcı kar sınırına kadar yükselmek
ve jeolojik incelemelerde bulunmaktır.
And dağlarında yükseklik nedeniyle flora ve fauna ( bitki-hayvan) son derece
azdı. Ancak 5800 metre yükseklikte deniz kabuklularına ait fosiller buldu.
Geriye dönerken Villa Vicencio yakınlarında 2000 metre yükseklikte denizaltı
volkanizmasına ait izler gördü.
Darwin geziye çıkarken yanına Charles Lyell’in “Jeoloji’nin Prensipleri”
kitabını almıştı. Gezi boyunca gördükleri bu kitaptaki ilkeler ile
uyuşmaktaydı. Doğada her şey yavaş bir şekilde değişmekteydi. Buna
“Uniformitarianizm” (Kısaca uniform) denilmekteydi. Yoksa Şili kıyılarındaki
falezlerde ve 6000 metre yükseklikteki denizel fosillerin bulunması başka nasıl
açıklanabilirdi.
Burada
tekrar bir parantez açarak “Uniformitaryanizm” ve “Katastrofizm” hakkınca biraz
bilgi vermek istiyorum. Modern jeolojinin temel ilkelerinin ortaya konulmaya
başlandığı 18 yy’dan öncesinde hatta yer yer 19 yy’da doğadaki her şeyin, yer
şekillerinin ani bir şekilde, bir seferde, tek bir olayla oluştuğu
düşünülüyordu. Bu büyük olaya “Tufan” deniliyordu. Tufan “Katastrofik-Ani,
karmaşık, yıkıcı” bir olaydı.
Uniform görüş ise doğadaki olayların yavaş bir şekilde, milyonlarca yıllık bir
süre, süreç içerisinde olduğunu açıklıyordu. Günümüzde olan olaylar
(volkanizma, deprem, kıta-levha hareketleri) geçmişte de olmaktaydı. O zaman
olaylar sürekli olarak yineleniyordu. Evet günümüzde bölgesel ani
şiddetli olaylar gerçekleşebiliyordu. Ama bu durumda çökeller hem iri hem
de küçük unsurları karışık bir şekilde barındıyor. Tabakalar üst üste düzenli
bir şekilde sıralanamaz. Günümüzde modern jeolojinin temeli “Uniform” görüştür.
Yoksa binlerce metre yükseklikteki tabakalar arasındaki fosilleri açıklamak
olanaksızdır.
James
Hutton (1726 –1797)
James Hutton, 1790'larda Dünya'nın hayal edilemez felaketlerle değil, birçoğunu bugün etrafımızda görebildiğimiz, fark edilemeyecek kadar yavaş değişimlerle dönüştüğünü savunmuştu. Yağmur dağları aşındırırken, erimiş kaya yukarı doğru iterek yenilerini oluşturur. Aşınmış tortular kaya katmanları oluşturur ve daha sonra deniz seviyesinin üzerine kaldırılabilir, yükselen kayanın kuvvetiyle eğilebilir ve tekrar aşınabilir. Bu değişimler küçüktür, ancak yeterli zamanla büyük değişimlere yol açabilirler. Hutton bu nedenle Dünya'nın çok yaşlı olduğunu, gezegeni insanlık için uygun hale getiren düzenli yıkım ve yeniden inşa döngülerinden geçen bir tür sürekli hareket makinesi olduğunu savundu.
Charles Lyell, bu görüşü geliştirdi. bugün de gördüğümüz kademeli değişimlerin Dünya yüzeyinin özelliklerini ürettiğine dair daha fazla kanıt bulmak için Avrupa'yı dolaştı. Deniz seviyesindeki birçok yükseliş ve düşüşe ve çok daha eski kayaların üzerine inşa edilmiş dev volkanlara dair kanıtlar buldu. İnsanların tanık olduğu depremler ve püskürmeler gibi süreçler, dağ sıralarını üretmek için yeterliydi. Vadiler, dev sellerin değil, rüzgarın ve suyun yavaş öğütme gücünün eseriydi.
Galapagos adaları, birkaç milyon yıl önce oluşmuş volkanik kökenli adalardı.
İnsanların buraya yerleşmesi 16 yy’da olmuştur. Burası tam anlamıyla en yakın
anakaraya 1000 km uzaklıkta yalıtılmış bir haldeydi. Darwin’in burada
karşılaştığı bazı türler anakaradaki türlere benzese de önemli farklar
gösteriyordu. Bazı türler ise adalara özgü ( endemik) türlerdi. Galapagos
Kaplumbağası ( Yerliler kabuk şeklinden hangi adaya özgü olduklarını
anlıyorlardı) Galapagos Pengueni (Dünya’da ekvator çevresinde yaşayan tek
penguen türüdür) Galapagos kertenkeleleri (endemik tür) Galapagos İspinozları (
20 den fazla türü vardı) Darwin’in karşılaştığı ilk hayvanlar olarak
söylenebilir.
Özellikle
ispinoz türlerinin bu kadar çeşitlenmesi Darwin’i şaşırtmıştı. Adaların coğrafi
koşulları ve besin kaynaklarına göre ispinozların beden ve gaga yapıları
birbirlerinden farklıydı. Bu kuşların ortama bağlı olarak değişime
uğradıklarını gösteriyordu. “Araştırma Günlüğü”nün ikinci baskısında (1845),
Darwin şunları yazıyordu. “Birbirleriyle yakın akraba kuşların oluşturduğu
küçük bir grupta bu yapısal değişiklik ve aşamalı farklılaşmayı gördükten
sonra, bir kişi gerçekten de bu takımadalardaki kuşların azlığından dolayı bir
türün seçilerek, onun farklı amaçlar için değiştirilmiş olduğunu sanabilir”
Burada bir parantez açarak günümüzde bu adalarda ispinoz kuşları üzerinde
yapılan bir araştırmanın sonuçlarını paylaşmakta yarar var. Galapagos
adalarında Princeton Üniversitesi’nden Peter Raymond Grant and Barbara Rosemary
Grant, 30 yıldan fazla bir süre araştırma yapmışlardır. Amaçları iklimsel
değişmeler, beslenme kaynakları, bitki örtüsü ile İspinoz türünü oluşturan
bireylerin değişimi arasındaki ilişkiyi incelemekti.
Araştırma sonuçları doğal seçilimin, iklimin belirlediği yenilebilecek tohum büyülüğüne bağlı olarak değiştiğini gösterdi. Araştırma 1973 yılında, Darphne Major (0.3 km2) adasında başladı.Adada yaygın olarak iki ispinoz türü yaşar. Bunlar, küçük veya büyük gagalı, tohumla beslenen G.Fortis ve sivri gagalı G.Scandes ispinozlarıdır. Besin kaynakları farklı olduğu için aralarında rekabet yoktur. Adadaki tüm bireyler Grant çifti tarafından ayaklarına halka takılarak işaretlenmişti.
Lafı
fazla uzatmadan araştırmanın sonucunu şöyle özetleyeyim: Adada dönemler halinde
yaşanan küçük iklim değişmeleri ve besin kaynaklarındaki değişimler, bu iki
türün sayılarında değişmelere yol açıyordu. Sonunda kuşlar incelendiğinde (30
yılın sonunda), zaman içinde yaşam koşullarındaki değişim, topluluğun genetik
yapısında küçük değişmelere yol açıyordu. Darwin’in elbette 5 haftalık
kısa bir araştırmada bunları anlayabilmesi mümkün değildi. Ancak yine de
değişmenin farkına varmıştır. Türlerin kökeni kitabının başında doğal seçilimi
anlatmak için yapay seçilimi (insanlar tarafından) anlatır ve güvercin
yetiştiriciliğinden bahseder.
https://galapagosconservation.org.uk/evolution-peter-rosemary-grant/
Charles
Darwin Türlerin Kökeni 1859
Okuma
önerisi:
http://biyolojiegitim.yyu.edu.tr/bmk/ga2005.pdf
Darwin
eve dönüş yolunda, 1 Nisan 1836 tarihinde Beagle’nın demirlediği Cocos
Adaları’nda on iki günlük araştırmasının sonunda önemli bir keşif daha yaptı.
Bu adalar mercan resifleri (Atol) içeriyordu.
Mercanlar 25 metre derine kadar yaşayabilen kalsiyum karbonat içeren ve polip
olarak adlandırılan omurgasız deniz canlılarıydı. Bazı yerlerde 300 metre
derinliğe kadar mercan resifleri vardı ve o zamanki yaygın kanıya göre
mercanlar aşağıdan yukarıya doğru itiliyordu.
Darwin ise bu düşüncenin tam tersini söyledi sığ sularda yaşayan mercanlar
adaların, lagünlerin ve özellikle volkanların çevresinde dairesel bir yapı
oluşturuyorlardı. Deniz tabanı çöktükçe ışık, sıcaklık ve oksijenle teması
kaybetmemek için birbirlerin üzerine yığılarak üremeyi sürdürüyorlardı.
HMS Beagle yolculuğu 2 Ekim 1836 günü son buldu. Yolculuk 1737 gün
sürmüştü.75.000 km yol almışlardı.Darwin yolun 3200 km'lik kımını at sırtında
geçirmişti. Yolculuğun Darwin'e maliyeti 50.000 sterlini bulmuştu.
Gezi boyunca Darwin 1751 sayfalık bilimsel not tutmuş, günlüğüne 770 sayfa
yazmış ve 3907 canlı örneği toplamış ve 1529 hayvan örneğini de alkole
yatırmıştı.
Darwin gezi ile ilgili ilk bilimsel sunumunu 4 Ocak 1837 günü Zooloji
Derneği'ne yaptı. 80 memeli fosilini ve 450 doldurulmuş kuşu dinleyicilere
tanıttı. Elindeki örnekleri dönemin en ünlü bilim adamlarına incelemesi için
verdi ve onlarla birlikte çalıştı.
Topladığı fosiller, doldurulmuş hayvanlar ve bilimsel veriler alanında uzman bilim
adamları tarafından incelenerek kitaplaştırıldı. Bazı bölümlerini Darwin bizzat
yazdı, bazı bölümlerinin editörlüğünü yaptı.
(Doğrudan İngilizce alıntı yaptım. Türkçe detaylarını vermek isterdim ancak bu
bile 2 bölüm sürer.)
1839 late May
The three volume narrative of the Beagle voyage "Journal of Researches
into the Natural History and Geology of the Countries Visited During the Voyage
of H.M.S. Beagle" was published. This was the "three author"
edition by Capt. Philip King, Capt. Robert FitzRoy, and Charles Darwin.
Published by Henry Colburn Publishers of London.
1839 August
Darwin's narrative of the Beagle voyage was published separately and given the
title - "Journal of Researches into the Natural History and Geology of the
Countries Visited During the Voyage of H.M.S. Beagle." Published by Henry
Colburn Publishers of London.
1839
Part-2 of Zoology of the Beagle Voyage - "Mammalia" written by George
Waterhouse & published by Smith, Elder publishers of London.
1840
Part-1 of Zoology of the Beagle Voyage - "Fossil Mammalia" wrtiien by
Richard Owen & published by Smith, Elder publishers of London.
1841
Part-3 of Zoology of the Beagle Voyage - "Birds" written by John
Gould & published by Smith, Elder publishers of London.
1842
Part-4 of Zoology of the Beagle Voyage - "Fish" written by Leonard
Jeyns & published by Smith, Elder publishers of London.
1842 May
Geological Observations of South America - "The Structure and Distribution
of Coral Reefs." Published by Smith, Elder publishers of London.
1843
Part-5 of Zoology of the Beagle Voyage - "Reptiles" written by Thomas
Bell & published by Smith, Elder publishers of London.
1844
Geological Observations of South America - "Volcanic Islands."
Published by Smith, Elder publishers of London.
KAYNAKÇA:
Haluk Ertan "Charles Robert Darwin"
Hazırlayan: Alper Dizdar "Bilim Adamlarımız Darwin'i Selamlarken"
Derleyen: Prof. Dr. Timur USTAÖMER "JEOLOJİYE GİRİŞ II DERS NOTLARI"
https://darwinbeagle.blogspot.com/
http://www.aboutdarwin.com/voyage/voyage03.html
https://beagleproject.wordpress.com/page/29/
http://www.scielo.org.ar/scielo.php?script=sci_arttext&pid=S0004-48222009000100001
http://antiquity.ac.uk/projgall/jeck/index.html
https://www.britannica.com/topic/Beagle-ship
https://darwin-online.org.uk/
Yorumlar
Yorum Gönder